Gepubliceerd op 2 mei 2022

Wat betekent de Russische militaire inval voor onze energieprijzen?

België is slechts beperkt afhankelijk van Russische energievoorzieningen.

Actueel

Energie

Financieel

ukraine

In de zomer van 2021 werd een hogere energiefactuur alsmaar concreter. De eerste tekenen kwamen aan de wand door een globale vrees voor gasvoorraden. Ook de productie van duurzame energie kende een wereldwijde terugval. Ondertussen zorgt het naderende einde van de corona pandemie bij verschillende industrieën voor een heropleving, wat een hoger energieverbruik betekent. In de maanden voorafgaand aan de Russische militaire inval in Oekraïne, voelden we de kritieke situatie op de energiemarkt dus al in onze portefeuille.

Slechts beperkt afhankelijk

De economische schokgolf die de Russische aanval met zich meebrengt, zagen we al snel op de internationale beurzen. De olie-, gas- en elektriciteitsprijzen schieten pijlsnel de hoogte in terwijl de roebel op de valutamarkt diep in het rood zakt. Russische bedrijven als Gazprom en Lukoil kregen klappen te verduren en buitenlandse energiebedrijven houden hun handen af van Russisch olie of gas. Ook een verregaande kernuitstap wordt in vele landen opnieuw onder het vergrootglas gehouden in een hertekend energielandschap. België is in tegenstelling tot vele andere Europese landen slechts beperkt afhankelijk van Russische energievoorzieningen. Voor gas zijn we tot 6% afhankelijk, voor olie ongeveer 30% en voor uranium zo’n 20%. Er is dus wel sprake van enige afhankelijkheid, maar andere strategische voorraden kunnen worden aangesproken.

Dan toch geen Nord Stream 2

Eind 2021 verminderde Gazprom de export van Russisch gas al naar Europa met een kwart. Aan het begin van de Russische dreiging zijn energieverdelers volop gaan hamsteren uit vrees dat Rusland de gaskraan ging dichtdraaien of potentiële beschadigingen zou veroorzaken aan het netwerk. Dit zorgde voor een snelle prijsstijging op de markt. Zo’n 46% van de Europese gasimport werd verzorgd door Rusland en het grootste deel van deze gasvoorziening liep via Oekraïne naar de rest van Europa. Met de recente militaire acties heeft Rusland de gaskraan naar Oekraïne grotendeels dichtgedraaid waardoor ook de Europese bevoorrading in het gedrang dreigt te komen. Plannen om Oekraïne aan te sluiten op het Europese elektriciteitsnet waren gepland voor 2023, maar dit proces zal dus versneld worden om Oekraïne niet verder in een isolement te laten wegzakken.

Geen enkele grote Europese lidstaat is voor gas zo afhankelijk van Rusland als Italië. Als gevolg van de huidige instabiliteit wordt daar overwogen om de kolencentrales langer open te houden. Ook in Duitsland werd een uitzonderlijk budget van 1,5 miljard euro vrijgemaakt om op zeer korte termijn gasvoorziening via andere wegen te zoeken. Dit zet opnieuw een rem op de duurzame energietransitie binnen Europa. Het Kremlin wilde hun machtspositie verder verzilveren om vergunningen los te weken voor een nieuwe gigantische pijpleiding richting Europa: de Nord Stream 2. Door de huidige ontwikkelingen is een opstart voor dit project ondenkbaar geworden. Bovendien heeft de Duitse regering de certificering van deze pijpleiding inmiddels al opgeschort.

pipeline-germany-v2

Volgens de Europese commissie blijft de bevoorradingszekerheid echter wel gegarandeerd, ook in het scenario waar Rusland de gaskraan naar Europa helemaal zou dichtdraaien. Een bevriezing van de gasprijzen op Europees niveau zou volgens de Europese ministers van Energie een methode worden om de concurrentie tussen landen onderling te vermijden en om in tussentijd een zekere rust te brengen op de energiemarkt, zodat de prijzen niet nog meer de pan uitswingen. Voor de Belgische groothandelsmarkt zijn de felle prijsstijgingen echter nog steeds voelbaar met historisch hoge prijzen per megawattuur. De vraag rest ons in welke mate deze prijsstijgingen zich zullen laten voelen in de consumententarieven.

Blik naar het Midden-Oosten

De krapte op de oliemarkt was al meer dan een jaar aan de gang. Dat we de Russische invasie nu extra aan de pomp voelen is dus niet verwonderlijk. Rusland is de op twee na grootste exporteur van olie ter wereld en Europa haalt ruim een kwart van zijn olie uit deze contreien. De onzekerheid die er momenteel heerst op de oliemarkt geeft aanleiding tot een heleboel speculatie. Een bevoorradingsprobleem hoeven we echter niet meteen te vrezen. De havens van Antwerpen en Rotterdam bieden ons voldoende mogelijkheden om over te schakelen naar andere olieproducerende landen uit het Midden-Oosten. Ondertussen blijft de stijgende olieprijs en de vraag hiernaar echter bepalend voor de wereldeconomie.

wind-sea-v2

Onzekerheid en instabiliteit

Hoe het conflict in Oekraïne verder zal evolueren is voorlopig nog onzeker. Wat wel vastligt, is dat we de gevolgen nog lang op onze energiefacturen zullen blijven voelen en dat de energieprijzen momenteel hoog blijven staan. Sinds de bezetting van de Krim werden door de Europese Unie en andere grote handelspartners al vergaande sancties opgelegd aan Rusland en de energiefacturen waren ervoor immers ook al stevig aan het oplopen. De onzekerheid die dit conflict met zich meebrengt en de internationale maatregelen die ermee gepaard gaan, dragen verder bij aan deze evolutie. Nu het Russische leger na Tsjernobyl ook de grootste kerncentrale in Oekraïne heeft kunnen veroveren, is de ongerustheid over de nucleaire veiligheid echter ook toegenomen. Het einde van de winter is gelukkig in zicht, wat de problemen op vlak van energiebevoorrading voorlopig kan inperken door een hoger rendement van zonnepanelen. Afhankelijk van de duur van het conflict en de ernst van de wederzijdse sancties, zal de instabiliteit op de markt aanhouden.

Voorlopig zullen de stijgende energieprijzen echter nog geruime tijd een negatief effect hebben op de inflatie, wat ons leven fors duurder maakt. Een mogelijke Btw-verlaging naar 6% voor elektriciteit en gas, in combinatie met vergaande Europese maatregelen kan onze energiefactuur op korte termijn enigszins beheersbaar houden. Om op termijn minder afhankelijk te worden van de Russische energievoorziening is een versnelling in de transitie naar meer hernieuwbare energie broodnodig. Ons collectief energieverbruik laten dalen en versneld inzetten op windenergie uit de Noordzee kunnen hier een belangrijke rol in spelen. Je kan zelfs je eigen woning inzetten in de strijd tegen de Russische energieproblematiek. Door slim te investeren in energieoplossingen zet je de Russische energieleveranciers een stevige hak. Bij Smart Energy People zoeken we dagelijks naar duurzame oplossingen op maat die jou minder afhankelijk maken van deze schommelende marktprijzen.

Ook best interessant

De voor- en nadelen van een thuisbatterij op een rijtje

Lees verder

Wat betekent de Russische militaire inval voor onze energieprijzen?

Lees verder

Safety first! Topkwaliteit begint bij veiligheid

Lees verder

Advies op maat? Dat vraagt om een expert op bezoek.

Om écht advies op maat te kunnen geven gaat er niets boven een bezoek bij jou thuis.

Onze experts hebben jarenlange ervaring in het adviseren van de juiste energieoplossingen. Ze voeren een technische analyse uit en geven aan wat je kan doen om het maximale uit je energie te halen.

Boek een afspraak

Cookies

Deze website gebruikt cookies en andere tracking technologieën voor functionele en analytische doeleinden. Lees onze cookie policy.

Accepteer alle cookies